مدعیان مهدویت

کساني که در تاريخ بدين عنوان شهرت يافته‏ اند، به اعتباري بر سه گروه قابل تقسيم‏ اند:
يک. کساني که ديگران روي انگيزه‏هاي خاصي، آنان را «مهدي» نجات بخش خواندند.
دو. کساني که به انگيزه جاه‏ طلبي و قدرت خواهي، چنين ادعاي دروغيني کردند.
سه. کساني که طبق نقشه استعمار و به اشاره بيدادگران، به چنين دجالگري و فريب دست يازيدند و بي‏شرمانه خود را مهدي نجات بخش، معرفي کردند.
گروه اول
از تاريخ اين واقعيت دريافت مي‏گردد که برخي از کساني که مهدويّت بدانان نسبت داده شده، نه از سوي خود آنان سرچشمه گرفته و نه خود بدان ادعا راضي بودند؛ بلکه ياران و پيروان آنان چنين عنواني را به آنها نسبت داده و اين انديشه را در آن روزگاران در ميان گروه‏ها و مراکزي گسترش دادند.